Ego posities
De ego posities zijn een onderdeel van Transactionele analyse. (Dit is een model om naar communicatie te kijken tussen mensen). Door ego posities kan je op een praktische, heldere manier inzicht krijgen in het handelen van jezelf, de ander en groepen waarin je leeft en werkt.

De ego posities worden in een schema weergegeven met zogenaamd 3 bolletjes. Aan de hand van dit schema kan je naar communicatie tussen twee mensen kijken. Elke actie roept een reactie op en die roept wéér een reactie op, tot het gesprek eindigt. Wat zeg jij? Hoe zeg je dit?? En hoe reageert iemand op jou? Wat zegt iemand tegen jou en hoe reageer jij op de ander?

Het schema gaat er van uit dat de mens bestaat uit elk van de 3 ego posities en in dagelijks leven tussen de bolletjes schakelt en handelt: Ouder, Volwassen en Kind. De bolletjes Ouder en Kind bestaat uit 2 sub delen.

Voedende Kritische
Ouder Ouder

Volwassen

Vrije Aangepaste
Kind Kind

Ouder
Hieronder vallen alle opvattingen (gedrag en gevoelens) die je vanuit het verleden heb geleerd. Dus allerlei voorbeelden en uitspraken van je eigen ouders of plaatsvervangers (leraren, sportcoaches, familie), welke toen de meeste indruk op je hebben gemaakt. De Ouder bestaat dus uit een gigantische hoeveelheid ervaringen die in het geheugen zijn opgeslagen en voedt op. Ik praat en handel zoals mijn opvoeders praten.

Kritische Ouder
Dan gedragen we ons zoals een werkelijke ouder, die stelt regels vast en streng is. Inherent aan deze rol zijn vaak de volgende kenmerken: dominantie, trots en verwijten, gehoorzaamheid vragen, bestraffen, overdreven kritisch zijn en het stellen van grenzen en oordelen.

Voedende Ouder
Dan gedragen we ons als een werkelijke ouder, als in iemand die voor een kind zorgt. Bij deze rol hoort vaak: zorgen voor, troosten, stimuleren, aanmoedigen, complimenten geven, bemoeien, beschermen en pamperen (moederen).

Volwassenen
Vanuit dit bolletje gedragen we ons als we in het hier en nu handelen om logisch en actief met situaties om te gaan. De Volwassenen redeneert, verzamelt of geeft informatie, oordeelt niet en laat weinig emotie zien. Ik denk op basis van feiten en reële beslissingen en mogelijkheden.

Kind
Hieronder vallen alle gevoelsmatige levensopvattingen die je vanuit het verleden heb geleerd. Het Kind bestaat dus uit een gigantische hoeveelheid ervaringen die in het geheugen zijn opgeslagen. Ik denk, voel en reageer zoals ik deed toen ik een kind was.

Vrije Kind
Dan gedragen we ons op een natuurlijke manier zoals we als kind wellicht deden, als in iemand die speels is, ontdekt, spontaan, lief, nieuwsgierig en creatief is. Je staat niet onder invloed van ouderlijke beperkingen en verwachtingen. Bij deze rol hoort vaak: brainstormen, initiatief, nieuwe ideeën, creëren en energie, onverantwoordelijk, eigenwijs, tegendraads, en egoïstisch

Aangepaste Kind
Dan gedragen we ons zoals ons als kind is geleerd, als in iemand die welgemanierd is en iemand die de regels volgt. Dit staat wel onder invloed van Ouderlijke beperkingen en verwachtingen. En gaat hier ook soms tegen in (rebels Kind). Bij deze rol hoort vaak: regels volgens, voldoen aan verwachtingen, zeg maar wat ik moet doen, aanpassen, aanhankelijk, snel gekwetst en onderdanig.

Uniek
De Ouder en het Kind zijn uniek voor iedere persoon omdat deze gebaseerd zijn op ervaringen vanuit het verleden die dus voor iedereen anders zijn.
Vanuit de Volwassen positie kan het je onderscheid maken tussen het leven zoals je dat werd gedemonstreerd en geleerd (Ouder), het leven zoals jij dat aanvoelde, wenste of droomde (Kind), en het leven zoals jij dat zelf wil (Volwassenen). De Volwassenen is nooit uitgeleerd en staat in het hier en nu om belangenafwegingen te maken.

Ieder mens heeft zijn/haar eigen verhouding met deze rollen (en elke rol is nodig!!!) en je bevindt je elke dag in deze posities. Ze zijn niet goed of slecht (het is zoals het is). De ene rol is bij de een meer aanwezig dan de ander. Dit komt door je eigen ervaring van het verleden. Bv als jongste van een gezin kon jij veel spelen en is je vrije Kind meer aanwezig. Of je moest meer voor anderen zorgen en daardoor is je Voedende Ouder groot.

Bewustzijn van jouw verhouding
Het gaat erom dat je je bewust bent van je eigen (ver)houding en vanuit welke positie je reageert. Dit inzicht vergroot je handelingsopties bij het omgaan met andere mensen. Je kan de invloed van de posities niet kleiner maken (lees afleren), wel meer gebruik maken van een andere positie .

Door middel van deze inzichten heb je de keuze om een verandering aan te brengen in je handelen en dit zal ook effect hebben op de ander. Je kan ook in gesprek met de ander kijken hoe jullie communicatie verloopt!

Voorbeelden
Het schakelen tussen de bolletjes speelt zich dus in interactie met een ander plaats en ook in situaties die je alleen mee maakt. Het zijn gedachten die dan door je heen gaan (al dan niet bewust).

tussen 2 mensen
Dus als iemand iets zegt vanuit kritische ouder heb jij wellicht de neiging om in je aangepaste Kind te schieten en vanuit daar te reageren. Dan reageer je dus vanuit een ervaring vanuit het verleden. Aan jou om je hier van bewust van te worden en te schakelen naar je Volwassen. Dat kan bv met een proces opmerking zoals ik ben even overvallen en heb even nodig om na te denken. Dan schakel je naar het hier en nu (Volwassenen)

in jezelf
Je rijdt naar je werk en komt vast te staan in de file. Hierdoor kom je te laat. Je schiet in te stress en denkt bv wat stom van mezelf. Ik had ook eerder moeten vertrekken (Kritische Ouder opmerking). Dan schakel je naar Volwassen door te denken dat je kantoor gaat bellen om aan te geven dat je later ben (hier en nu overweging: Volwassenen).

Of het is mooi weer en het begint te regenen. Je ziet plassen en zoekt alle plassen op (Vrije Kind) en wordt helemaal nat. Je maakt iedereen om je heen nat en beseft dat je dat doet. Je stopt en gata het op een plek doen waar je anderen niet nat maak (Volwassenen).

Oké
Alle 3 de bolletjes zijn oké en op zijn tijd nodig om te handelen!!

Hoe ziet jouw schema eruit van deze 5 posities? En wat zijn jouw typeringen in deze bolletjes? Welke positie kan jij meer inzetten? En hoe reageer jij op de ander als die vanuit een bepaald bolletje iets zegt?

Dit model kan goed gebruikt worden tijdens coaching en teamtrainingen om elkaar beter te leren kennen en het samenwerken en communiceren te verbeteren.